Bugünün ekonomisinde, şirketler küresel pazarda ancak kendilerine ait fikri mülkiyetlerini tedarik etmede, yönetmede ve uygulamada gösterdikleri başarıları ölçüsünde varlık göstermektedirler.

Ticari yaşamda kullanılan buluşlar; fikir ve sanat eserleri; tasarımlar; semboller, isimler ve figürler gibi zekâ ürünleri olarak tanımlanan fikri mülkiyet (IP); hukuk tarafından, sahiplerine icat etmiş, meydana getirmiş oldukları eserlerinden maddi yarar elde edebilmelerine olanak sağlayan patent, telif hakkı, marka ile korunmaktadır. IP sistemi, buluş sahiplerinin çıkarları ile kamu yararı arasında denge sağlamak suretiyle, yaratıcılığın ve yeniliklerin gelişebileceği bir ortam oluşturmayı amaçlamaktadır.

Fikri mülkiyet hukuku buluşlar, tasarımlar ve fikir ve sanat eserlerinin koruma altına alınması ve yasal hakların uygulanmasına yönelik kuralları düzenlemektedir. Fikri mülkiyet hukukunun amacı yeni teknolojileri, sanatsal faaliyetleri ve buluşları teşvik ederek ekonomik büyümeye katkı sağlamaktır. Bireyler, meydana getirmiş oldukları eserlerinin koruma altında olacağını ve başkaları tarafından çalınma korkusu olmadan emeklerinin karşılığını alacaklarını bilir iseler, toplumun menfaatine olacak yaratıcı eserler üretmeye devam etme konusunda daha istekli olacaklardır.

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü [World Intellectual Property Organization (“WIPO”)] tarafından yayınlanan “Facts and Figures” raporuna göre bir önceki yıla göre %9,2 oranında büyüme ile 2012 yılında dünya çapında toplam tahmini 2.35 milyon patent başvurusu yapıldı. Faydalı model başvuruları ise bir önceki yıla göre % 23,4 artarak toplamda 827,500 adede ulaşmıştır. Marka başvuruları % 6 artışla 6,58 milyona ulaşmıştır. Son olarak, 1,22 milyon endüstriyel tasarım başvurusu ile % 17 büyüme kaydedilmiştir. Bu dört tip IP başvurularındaki artış büyük ölçüde Amerika Birleşik Devletleri Patent ve Marka Enstitüsü’nü geçerek dünyanın en çok IP başvurusunu alan patent ve marka enstitüsü unvanını ele geçiren Çin Patent ve Marka Enstitüsü’ne yapılan başvurulardaki artıştan kaynaklanmaktadır.

Türkiye, daha kapsamlı ve koruyucu fikri ve sınai mülkiyet mevzuatları yasalaştırmak; fikri ve sınai haklar aleyhine işlenen suçlar ile ilgili olarak baskınları, soruşturmaları, gözaltıları ve kovuşturmaları artırılmak; fikri ve sınai haklara ilişkin ihtilafların görüleceği ihtisas mahkemelerini (fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleri) kurmak; fikri ve sınai haklar ile ilgili olarak kamu bilincinin oluşturulmasını sağlamak ve fikri ve sınai haklar aleyhine işlenen suçlara karşı mücadelede uluslararası işbirliğinin oluşturulması faaliyetlerinde aktif katılımını artırmak suretiyle fikri ve sınai mülkiyet rejiminin iyileştirilmesi ve geliştirilmesinde somut adımlar atmıştır. Türk fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı hak sahibine gerek adli ve gerekse cezai korunma sağlamaktadır. Diğer bir ifade ile hakkı ihlal edilen fikri ve sınai mülkiyet hak sahibi bu ihlalden dolayı tazminat davası açabileceği, ihlalin önlenmesini talep edebileceği ve/veya tedbir alınması talebinde bulunabileceği gibi, ihlalin yasada tanımlanan suçlardan birini teşkil etmesi halinde, ihlalde bulunanın cezalandırılmasını da talep edebilecektir. Fikri ve sınai hakların korunmasına ilişkin açılabilecek hukuk davaları ve taleplerin başlıcalarını; tecavüzün tespiti davası, tecavüz teşkil eden fiillerin durdurulması davası, hakka tecavüzün giderilmesi davası, maddi-manevi ve itibar tazminatı davası, sınai hak sahibinin, sınai hakkından doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya, kullanılan araçlara ve o hakka bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulmasının talep edilmesi oluşturmaktadır. Başlıca cezai yaptırımları ise; hapis veya para cezası, hem hapis hem para cezası, işyerinin kapatılması ve ticaretten men oluşturmaktadır.

İstanbul, Ankara ve İzmir’de kurulup faaliyete geçmiş olan Fikri ve Sınaî haklar hukuk mahkemeleri, 5846 sayılı Fikir ve Sanat eserleri Kanunu ile 551 sayılı Patent Haklarının Korunması, 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması, 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan hukuk davaları için ihtisas mahkemeleri olarak belirlenmiştir. İhtisas mahkemeleri olmalarının gereği de Fikri Sınai Haklar Mahkemelerinde görev yapan hâkimler de fikri mülkiyet alanında eğitim almış hâkimlerdir. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi kurulmayan yerlerde Fikri ve Sınaî haklar mahkemesinin görevi içindeki hukuk davaları için; bir asliye hukuk mahkemesi olan yerlerde bu mahkeme, iki asliye hukuk mahkemesi olan yerlerde 1 numaralı mahkeme, ikiden fazla asliye hukuk mahkemesi olan yerlerde ise 3 numaralı asliye hukuk mahkemesi görevlidir.

WIPO’nun 2013 yılında yayınlanan raporuna (Facts and Figures Report) göre, orta ve dar gelirli ülkeler kategorisinde Türkiye, patent başvurusunda çift haneli artış kaydederek bir önceki yıla kıyasla 2012 yılında % 13.4 daha fazla patent başvurusu almıştır. Yine aynı raporda, bir önceki yıla göre 2012 yılında Türk IP Enstitüsü tarafından alınan faydalı model başvurularında % 15 artış olduğu kaydedilmiştir. Rapora göre ilk 10 patent enstitüsü arasında % 24,1 artışla Türkiye marka başvuru alımında en yüksek yıllık artış oranına sahip olmuştur. Türk Patent Enstitüsü 2012 yılında almış olduğu endüstriyel tasarım başvurusunda da % 12,4 artış ile çift haneli büyüme göstermiştir.

2012 yılında Türkiye Patent Enstitüsü’nce toplam 4666 Patent, 3788 Faydalı Model, 229500 Marka ve 46330 Endüstriyel Tasarım başvurusu alındı.

ABC Hukuk Bürosu olarak fikri mülkiyet ile ilgili verdiğimiz başlıca hizmetler;

• patent, marka ve telif hakkı ihlalleri, ticari sırların çalınması, haksız ticari uygulamalar, gizlilik ve rekabet etmeme sözleşmelerinin ifası da dahil fikri mülkiyet ile ilgili her türlü uyuşmazlıklarda tarafların temsil edilmesi (davacı veya davalı);
• Teknoloji lisanslama;
• telif hakları, ticari sırlar ve haksız rekabet ile ilgili danışmanlık verilmesi;
• şirket satınalmalarında ya da devirlerinde fikri mülkiyet ile ilgili araştırmaların yürütülmesi, due diligence yapılması;
• fikri mülkiyetin yurtiçinde ve yurtdışında tescili sureti ile koruma altına alınması, internet kaynaklı uyuşmazlıklar, gri piyasa ve sahtecilik ihtilafları konularında danışmanlık verilmesi;
• gizlilik ve rekabet etmeme sözleşmeleri de dahil lisans, ortak girişim (joint venture)/stratejik ortaklık, teknoloji transferi, üretim, distribütörlük, geliştirme ve iş sözleşmelerinin hazırlanması, sözleşme hükümlerinin müzakere sürecinin takip edilmesi.